Rơ le áp suất máy nén khí là một thiết bị quan trọng trong hệ thống khí nén, giúp bảo vệ máy nén khí khỏi những hư hỏng do áp suất quá cao hoặc quá thấp. Bài viết này Tân Long sẽ cung cấp thông tin chi tiết về khái niệm, cấu tạo, nguyên lý hoạt động, cách chỉnh rơ le cũng như các trường hợp cần điều chỉnh thiết bị này.
Rơ le máy nén khí là gì?
Rơ le máy nén khí (hay còn gọi là role máy nén khí) là một loại công tắc tự động đóng hoặc ngắt mạch điện dựa trên sự thay đổi áp suất trong hệ thống khí nén. Nó được sử dụng để điều khiển hoạt động của máy nén khí, đảm bảo áp suất luôn duy trì trong phạm vi an toàn và tối ưu.
Cấu tạo rơ le máy nén khí
Dựa vào mục đích sử dụng mà người ta chia rơ le thành 2 loại: rơ le áp suất cao và rơ le áp suất thấp.
Rơ le áp suất thấp
Rơ le áp suất thấp được sử dụng để bảo vệ máy nén khí khỏi hư hại khi áp suất quá thấp khiến việc bôi trơn không hiệu quả làm hư hỏng động cơ.
Cấu tạo
Rơ le áp suất thấp thường có cấu tạo gồm các bộ phận chính sau:
- Hộp xếp (Bellows): Là một ống kim loại mỏng, có khả năng co giãn khi áp suất thay đổi.
- Lò xo (Spring): Tạo lực đối kháng với áp suất, giữ hộp xếp ở vị trí cân bằng.
- Tiếp điểm điện (Contacts): Được kết nối với mạch điện điều khiển máy nén khí.
- Vít điều chỉnh (Adjusting Screw): Dùng để thay đổi lực căng của lò xo, từ đó điều chỉnh mức áp suất hoạt động của rơ le.
- Đường ống dẫn khí (Pressure Connection): Kết nối rơ le với hệ thống khí nén.
Nguyên lý hoạt động
Khi áp suất trong hệ thống khí nén giảm xuống dưới mức cài đặt, hộp xếp sẽ co lại, lò xo sẽ tác động một lực làm hở mạch điện. Ngắt hoạt động của máy nén. Khi áp suất phục hồi đến mức an toàn, hộp xếp nở ra và các tiếp điểm điện được đóng lại. Máy nén khí hoạt động trở lại.
Rơ le áp suất cao
Rơ le áp suất cao hoạt động với nguyên lý ngược lại rơ le áp suất thấp. Nó giúp bảo vệ máy nén khí khi áp suất quá cao gây quá tải máy nén.
Cấu tạo
Rơ le áp suất cao có cấu tạo tương tự rơ le áp suất thấp, tuy nhiên được thiết kế để hoạt động ở mức áp suất cao hơn. Các bộ phận chính bao gồm:
- Hộp xếp (Bellows): Chịu được áp suất cao.
- Lò xo (Spring): Có độ cứng cao hơn, tạo lực đối kháng lớn hơn.
- Tiếp điểm điện (Contacts): Thường được thiết kế để ngắt mạch điện khi áp suất tăng.
- Vít điều chỉnh (Adjusting Screw): Cho phép điều chỉnh mức áp suất ngắt mạch điện.
- Đường ống dẫn khí (Pressure Connection): Kết nối với hệ thống khí nén.
Nguyên lý hoạt động
Khi áp suất trong hệ thống khí nén vượt quá mức cài đặt, hộp xếp sẽ giãn nở, thắng lực lò xo và tác động lên tiếp điểm điện. Lúc này, mạch điện sẽ bị ngắt, máy nén khí ngừng hoạt động. Khi áp suất giảm xuống dưới mức cho phép, hộp xếp co lại, lò xo đẩy tiếp điểm điện trở lại vị trí đóng, máy nén khí hoạt động trở lại.
Chức năng rơ le áp suất máy nén khí
Rơ le áp suất máy nén khí đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ và vận hành hệ thống khí nén một cách an toàn và hiệu quả. Dưới đây là các chức năng chính của nó:
Rơ le dùng để bảo vệ máy nén khí khi áp suất quá thấp
Khi áp suất trong hệ thống khí nén giảm xuống dưới mức cho phép (ví dụ do rò rỉ khí), rơ le áp suất thấp sẽ ngắt mạch điện, dừng hoạt động của máy nén khí. Điều này giúp bảo vệ máy nén tránh khỏi tình trạng thiếu dầu bôi trơn, làm mát, dẫn đến hư hỏng các bộ phận bên trong.
Rơ le bảo vệ máy khi áp suất cao vượt quá mức cho phép
Khi áp suất trong hệ thống khí nén vượt quá mức cài đặt (ví dụ do van an toàn bị lỗi). Role máy nén khí sẽ lập tức ngắt mạch điện, dừng hoạt động của máy nén khí. Điều này tránh được nguy cơ quá tải, nổ bình chứa khí, gây nguy hiểm cho người sử dụng và hư hỏng thiết bị.
Kiểm tra hiệu suất dầu máy nén khí
Một số loại rơ le áp suất còn có chức năng kiểm tra hiệu suất dầu máy nén khí. Khi áp suất dầu bôi trơn giảm xuống thấp, rơ le sẽ ngắt mạch, cảnh báo người sử dụng về tình trạng thiếu dầu, cần bổ sung hoặc thay thế dầu mới. Nhờ vậy máy móc được vận hành trơn tru, tăng tuổi thọ.
Các trường hợp cần điều chỉnh rơ le áp suất khí nén
Việc điều chỉnh rơ le máy nén khí là cần thiết trong các trường hợp sau:
- Máy nén khí mới lắp đặt: Cần cài đặt mức áp suất hoạt động phù hợp với yêu cầu sử dụng.
- Thay thế rơ le mới: Rơ le mới cần được điều chỉnh để hoạt động đồng bộ với hệ thống.
- Thay đổi nhu cầu sử dụng: Khi cần thay đổi mức áp suất làm việc của máy nén khí.
- Máy nén khí hoạt động không ổn định: Máy nén khí đóng ngắt liên tục hoặc không đạt được mức áp suất mong muốn có thể do rơ le bị sai lệch.
- Sau một thời gian sử dụng: Các bộ phận của rơ le có thể bị hao mòn, dẫn đến sai số trong quá trình hoạt động.
Cách điều chỉnh rơ le áp suất khí nén
Quá trình điều chỉnh rơ le áp suất khí nén bao gồm các bước sau:
- Bước 1: Chuẩn bị:
- Ngắt nguồn điện của máy nén khí.
- Xả hết khí nén trong bình chứa.
- Chuẩn bị các dụng cụ cần thiết như tua vít, đồng hồ đo áp suất.
- Bước 2: Xác định vị trí các vít điều chỉnh:
- Vít chỉnh áp suất mở tải: (Thường có ký hiệu “+” hoặc “High”) dùng để điều chỉnh mức áp suất mà tại đó máy nén khí bắt đầu nạp khí vào bình chứa.
- Vít chỉnh áp suất ngắt tải: (Thường có ký hiệu “-” hoặc “Low”, “Diff”) dùng để điều chỉnh mức áp suất mà tại đó máy nén khí ngừng nạp khí.
- Bước 3. Tiến hành điều chỉnh.
- Tiến hành cài đặt lại rơ le áp suất.
- Bước 4: Kiểm tra:
- Cấp nguồn điện cho máy nén khí.
- Quan sát đồng hồ đo áp suất và theo dõi quá trình đóng/ngắt của máy nén khí.
- Nếu máy nén khí hoạt động ổn định và đạt được mức áp suất mong muốn, quá trình điều chỉnh đã thành công. Ngược lại, cần lặp lại bước 3.
Cài đặt rơ le áp suất
Cài đặt rơ le áp suất có 2 thao tác chính: Cài đặt mở tải và cài đặt ngắt tải.
Cài đặt rơ le áp suất mở tải
Để cài đặt mở tải ta tiến hành điều chỉnh vít áp suất mở tải. Xoay vít theo chiều kim đồng hồ để tăng áp suất mở tải và ngược chiều kim đồng hồ để giảm áp suất. Thao tác vừa phải, sau đó kiểm tra mức áp suất bằng đồng hồ đã đúng với yêu cầu chưa. Tiếp tục điều chỉnh nếu chưa đúng.
Cài đặt rơ le áp suất ngắt tải
Tương tự thao tác cài đặt mở tải, muốn cài đặt rơ le áp suất ngắt tải ta tiến hành điều chỉnh vít áp suất ngắt tải. Xoay vít theo chiều kim đồng hồ để tăng áp suất ngắt tải và ngược chiều kim đồng hồ để giảm áp suất. Đồng thời vừa điều chỉnh vừa đọc thông số trên đồng hồ đo áp.
Kết luận
Rơ le áp suất máy nén khí là một thiết bị nhỏ nhưng có vai trò rất lớn, đảm bảo an toàn và hiệu suất hoạt động của hệ thống khí nén. Việc hiểu rõ cấu tạo, nguyên lý hoạt động, cách chỉnh rơ le máy nén khí sẽ giúp người sử dụng vận hành máy móc hiệu quả, tránh những hư hỏng không đáng có và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về role máy nén khí.
Xem thêm:
