Van tiết lưu nhiệt là gì? Cấu tạo, nguyên lý, cách chỉnh van tiết lưu kho lạnh

Van tiết lưu điều hòa là một bộ phận quan trọng trong hệ thống làm lạnh, đảm nhận nhiệm vụ tạo ra hơi lạnh trong cục lạnh. Bài viết này, Tân Long sẽ cùng bạn khám phá cấu tạo, chức năng của van tiết lưu điều hòa và cách xử lý khi bộ phận này gặp sự cố. Hãy cùng Tân Long tìm hiểu chi tiết nhé!

Van tiết lưu là gì?

Van tiết lưu (throttle valve) là một loại van dùng để điều chỉnh lượng chất lỏng chảy qua hệ thống thủy lực. Chức năng chính của nó là kiểm soát tốc độ và áp suất của chất lỏng. Khi chất lỏng đi qua van, tốc độ tăng, sau đó giảm và áp suất tăng lên nhưng không trở về mức ban đầu, làm thay đổi khối lượng riêng của chất lỏng do áp suất thay đổi.

Phân loại các van tiết lưu thường gặp

Van tiết lưu đơn giản, hay ống tiết lưu, van tiết lưu tay

Van tiết lưu đơn giản, ống tiết lưu và van tiết lưu tay là những loại van có cấu tạo cơ bản nhất, thường gồm một đoạn ống có tiết diện nhỏ (0,4-5mm), dài (0,4-0,8mm), được xoắn lại để giảm diện tích. Chúng thường được làm bằng đồng hoặc hợp kim đồng và được bọc bảo vệ để tăng độ bền. Loại van này thường được sử dụng trong các hệ thống lạnh nhỏ như máy lạnh (điều hòa), tủ lạnh gia đình, nhờ tính đơn giản và hiệu quả trong việc điều chỉnh lưu lượng chất làm lạnh.

Van tiết lưu nhiệt

Van tiết lưu nhiệt là loại van hoạt động dựa trên sự thay đổi nhiệt độ tại điểm đo để điều chỉnh lưu lượng chất làm lạnh đi qua van. Cấu tạo này cho phép van tiết lưu nhiệt điều chỉnh chính xác hơn dựa trên nhiệt độ thực tế của hệ thống. Loại van này được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống lạnh công nghiệp và dân dụng với quy mô vừa và lớn, nhờ khả năng tự động điều chỉnh lưu lượng theo nhiệt độ, giúp hệ thống hoạt động hiệu quả hơn.

Van tiết lưu điện tử

Van tiết lưu điện tử là loại van tiên tiến nhất, sử dụng một hoặc nhiều tín hiệu đo được tại các vị trí khác nhau trong hệ thống lạnh để điều chỉnh lưu lượng chất làm lạnh. Cấu tạo phức tạp và công nghệ cao của van tiết lưu điện tử cho phép nó điều chỉnh lưu lượng chính xác và tự động hơn. Loại van này thường được sử dụng trong các hệ thống làm lạnh lớn, hiện đại với hàm lượng công nghệ cao, đảm bảo hiệu suất tối ưu và tiết kiệm năng lượng.

Cấu tạo van tiết lưu

Van điều hòa máy lạnh có kết cấu khá phức tạp, gồm nhiều bộ phận đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lưu lượng gas lạnh. Cụ thể, các bộ phận chính là:

• Thân van: Đây là phần chứa các bộ phận bên trong của van, thường có hình dạng ống trụ hoặc hộp chữ nhật.
• Đầu vào và đầu ra: Hai đầu nối của van có kích thước và kiểu ren khác nhau tùy theo loại van, đảm bảo sự kết nối chặt chẽ với các bộ phận khác trong hệ thống lạnh.
• Đĩa van: Bộ phận này chịu trách nhiệm chắn gas lạnh và có thể di chuyển lên xuống để điều chỉnh lưu lượng gas lạnh đi qua van.
• Lò xo: Phần này giúp đẩy đĩa van lên xuống, với độ cứng khác nhau tùy theo loại van để đảm bảo độ chính xác trong việc điều chỉnh lưu lượng.
• Điều khiển: Bộ phận này nhận tín hiệu từ các cảm biến nhiệt độ hoặc áp suất để điều chỉnh độ mở của đĩa van, đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và hiệu quả.

Nguyên lý hoạt động chính van tiết lưu

Van tiết lưu hoạt động theo nguyên lý sau:

• Khi máy lạnh hoạt động, gas lạnh từ máy nén sẽ chảy vào van qua đầu vào.
• Đĩa van mở một phần để cho gas lạnh chảy qua, tùy thuộc vào độ cứng của lò xo và tín hiệu từ bộ điều khiển.
• Gas lạnh chảy ra khỏi van qua đầu ra với áp suất và lưu lượng thấp hơn so với khi vào.
• Gas lạnh tiếp tục di chuyển đến máy bay hơi, nơi gas sẽ bay hơi và làm lạnh không khí.
• Khi nhiệt độ môi trường hoặc nhu cầu làm lạnh thay đổi, bộ điều khiển sẽ gửi tín hiệu để điều chỉnh độ mở của đĩa van, tăng hoặc giảm lưu lượng gas lạnh để duy trì hiệu suất làm lạnh.

Dấu hiệu nhận biết van tiết lưu gặp vấn đề và cách khắc phục

Các dấu hiệu nhận biết

Van điều hòa có thể bị tắc nghẽn do bụi bẩn, dầu nhớt, cặn bẩn hoặc các tạp chất khác bám vào đĩa van hoặc lò xo. Khi van bị tắc, bạn có thể nhận thấy các dấu hiệu sau:

• Máy lạnh không làm lạnh hoặc làm lạnh không đều: Hệ thống không đạt được nhiệt độ mong muốn hoặc phân phối nhiệt không đồng đều.
• Máy nén hoạt động yếu hoặc kêu to: Máy nén không hoạt động hiệu quả hoặc phát ra tiếng ồn lớn bất thường.
• Áp suất gas lạnh ở đầu vào và đầu ra của van gần bằng nhau: Không có sự chênh lệch áp suất đáng kể giữa đầu vào và đầu ra của van.
• Nhiệt độ gas lạnh ở đầu ra của van cao hơn bình thường: Gas lạnh không đạt được nhiệt độ cần thiết sau khi qua van, dẫn đến hiệu suất làm lạnh giảm.

Cách khắc phục

Nếu van tiết lưu chỉ bị nghẹt và không gặp hư hỏng nghiêm trọng, bạn có thể tự khắc phục để máy lạnh hoạt động bình thường trở lại, bằng cách: 

Tắt nguồn điện: Tắt máy lạnh và rút phích cắm ra khỏi ổ điện.

Kiểm tra van tiết lưu: Điều này xác định vị trí và nguyên nhân gây nghẹt.

Làm sạch van:

• Nếu van bị bám bụi, rỉ sét, hoặc cặn bẩn, dùng khăn ẩm hoặc bông gòn lau sạch bề mặt van. Bạn cũng có thể sử dụng dung dịch tẩy rửa chuyên dụng để làm sạch bên trong van.
• Nếu van bị đóng băng, dùng máy sấy tóc hoặc bình nước nóng để làm tan băng.

Kiểm tra và bổ sung khí lạnh:

• Nếu van bị hao hụt khí lạnh, sử dụng bơm để bổ sung khí lạnh cho hệ thống.
• Dùng bộ đo áp suất để kiểm tra áp suất của khí lạnh và điều chỉnh nếu cần.

Thay thế hoặc sửa chữa:

Nếu van bị hỏng nặng, thay thế van mới hoặc liên hệ với trung tâm bảo hành để được sửa chữa.

Chọn van tiết lưu có màng cân bằng ngoài

Trong lĩnh vực kho lạnh, van tiết lưu là một bộ phận quan trọng trong hệ thống. Nhiệm vụ chính của van tiết lưu là điều tiết lưu lượng chất dung môi (chất lỏng) từ khu vực áp suất cao, nhiệt độ cao sang khu vực áp suất thấp và nhiệt độ bay hơi thấp. Ngoài ra, nó còn điều chỉnh lưu lượng chất dung môi để cấp vào thiết bị bay hơi.

Để quản lý lượng hơi có trở lực lớn trong hệ thống kho lạnh, van tiết lưu cân bằng ngoài được sử dụng. Việc chọn van tiết lưu phù hợp phụ thuộc vào các thông số sau:

• Nhiệt độ bay hơi
• Nhiệt độ ngưng tụ
• Năng suất lạnh Q0
• Loại môi chất trong hệ thống lạnh

Trên thị trường có nhiều loại van tiết lưu khác nhau, dưới đây là một ví dụ về van tiết lưu cân bằng ngoài của hãng Danfoss dành cho hệ thống kho lạnh, với các thông số kỹ thuật sau:

• Môi chất lạnh sử dụng: NH3
• Năng suất lạnh: Q0 = 39,6 kW
• Nhiệt độ bay hơi: t0 = -28°C
• Nhiệt độ ngưng tụ: tk = 38°C

Một số thói quen sử dụng điều hòa lâu hỏng 

Để bảo vệ van tiết lưu cũng như các bộ phận khác của máy lạnh, bạn nên áp dụng một số thói quen sử dụng tốt nhằm giúp máy lạnh hoạt động bền bỉ hơn:

• Vệ sinh máy lạnh định kỳ: Tối thiểu mỗi 3 tháng một lần. Việc này giúp ngăn ngừa nghẹt van và bảo vệ sức khỏe.
• Không để máy lạnh hoạt động liên tục quá lâu: Cho máy nghỉ ít nhất 15 phút sau mỗi 4 tiếng hoạt động để tránh quá tải, nóng máy và hao hụt khí lạnh, từ đó giảm nguy cơ hỏng van và máy nén.
• Điều chỉnh nhiệt độ phù hợp: Đặt nhiệt độ theo nhu cầu và điều kiện thời tiết, tránh để quá cao hoặc quá thấp nhằm ngăn chặn hiện tượng đóng băng hoặc nóng chảy, ảnh hưởng đến hoạt động của van và máy bay hơi.
• Kiểm tra và bảo dưỡng van thường xuyên: Ít nhất mỗi 6 tháng một lần, kiểm tra và bảo dưỡng để phát hiện và khắc phục kịp thời các sự cố như hỏng hoặc nghẹt, đảm bảo hiệu suất và tuổi thọ của máy lạnh.

Van tiết lưu là bộ phận quan trọng trong hệ thống làm lạnh, giúp điều chỉnh lưu lượng và áp suất chất làm lạnh. Bảo dưỡng định kỳ và sử dụng đúng cách sẽ giúp kéo dài tuổi thọ và hiệu suất của van. Chọn van phù hợp với hệ thống là yếu tố quan trọng để đảm bảo hoạt động hiệu quả.

• Thiết kế kho lạnh bảo quản thực phẩm công nghiệp đạt chuẩn
• Quy trình lắp đặt kho lạnh đúng tiêu chuẩn từ A-Z
• Báo giá thiết kế, lắp đặt kho lạnh thủy sản đạt tiêu chuẩn