Nếu bạn thấy mệt mỏi vì phải vứt bỏ thực phẩm bị hư, thì việc trữ đông là một phương pháp đơn giản và hiệu quả để bảo quản độ tươi ngon và chất lượng của thực phẩm, giúp kéo dài thời gian sử dụng. Trong bài viết này, Tân Long sẽ cùng bạn tìm hiểu về việc cấp đông là gì và cách làm thế nào để cấp đông an toàn cho sức khỏe.
Giải nghĩa cấp đông là gì?
Cấp đông là gì? Cấp đông là quá trình làm đông thực phẩm nhanh chóng ở nhiệt độ rất thấp, thường từ -18°C trở xuống, nhằm bảo quản lâu dài. Trong quá trình này, các tinh thể băng nhỏ được hình thành, giúp giữ nguyên cấu trúc, hương vị và giá trị dinh dưỡng của thực phẩm.
Cấp đông là một phương pháp bảo quản thực phẩm hiệu quả vì nó ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc và các vi sinh vật gây hại khác. Các loại thực phẩm thường được cấp đông bao gồm thịt, hải sản, rau củ, và thực phẩm chế biến sẵn, giúp duy trì chất lượng trong thời gian dài mà không làm mất đi dinh dưỡng.
Các loại cấp đông phổ biến hiện nay
Dưới đây là một số loại cấp đông thông dụng trong ngành công nghiệp thực phẩm và đời sống hàng ngày:
Cấp đông tiếp xúc
Cấp đông tiếp xúc là phương pháp đặt sản phẩm trực tiếp lên bề mặt lạnh. Thường dùng tấm kim loại để truyền nhiệt từ sản phẩm sang môi trường làm lạnh. Thực phẩm sẽ được làm lạnh và đóng băng trong thời gian ngắn. Phương pháp này thích hợp với các loại thực phẩm đóng gói mỏng như cá, thịt phi lê.
Cấp đông không khí
Cấp đông không khí là loại cấp đông phổ biến nhất hiện nay. Thực phẩm được đưa vào các phòng đông có hệ thống quạt gió mạnh và không khí lạnh tuần hoàn quanh thực phẩm. Nhiệt độ không khí giảm nhanh, giúp thực phẩm đóng băng từ ngoài vào trong. Phương pháp này thích hợp cho nhiều loại thực phẩm, từ thịt cá cho đến rau củ quả.
Cấp đông phun lạnh (IQF)
Cấp đông phun lạnh, hay còn gọi là cấp đông IQF (Individual Quick Freezing), là một phương pháp làm đông từng phần riêng lẻ. Hơi lạnh được thổi vào từng miếng thực phẩm, giúp giữ nguyên cấu trúc và tránh tình trạng dính vào nhau. Cấp đông IQF được dùng phổ biến cho các loại thực phẩm như hải sản, rau củ và trái cây.
Cấp đông đông lạnh bằng nước muối
Phương pháp này sử dụng nước muối đậm đặc ở nhiệt độ thấp để làm đông thực phẩm. Sản phẩm, đặc biệt là cá hoặc hải sản, được ngâm trực tiếp vào nước muối, giúp tăng tốc độ cấp đông. Cấp đông bằng nước muối thường được dùng trong ngành công nghiệp hải sản vì nhanh chóng và hiệu quả.
Cấp đông bằng chất lỏng (Nitơ lỏng)
Phương pháp này sử dụng nitơ lỏng để làm đông thực phẩm nhanh chóng. Nitơ lỏng có nhiệt độ cực thấp, thường là -196°C, làm thực phẩm đóng băng tức thì. Phương pháp này giữ nguyên chất lượng và hương vị của sản phẩm nhưng chi phí cao. Nitơ lỏng thường được dùng cho các sản phẩm cao cấp hoặc trong ngành thực phẩm chế biến sẵn.
Các phương pháp cấp đông này đều có ưu điểm riêng và được áp dụng cho các loại thực phẩm khác nhau, giúp kéo dài thời gian bảo quản và giữ nguyên giá trị dinh dưỡng của sản phẩm.
Ưu điểm của cách thức cấp đông công nghiệp
Phương pháp cấp đông công nghiệp có nhiều ưu điểm nổi bật, giúp nâng cao hiệu quả bảo quản thực phẩm và đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng và nhà sản xuất. Dưới đây là các ưu điểm chính:
- Giữ nguyên chất lượng thực phẩm: Giúp bảo quản hương vị, màu sắc và giá trị dinh dưỡng.
- Kéo dài thời hạn sử dụng: Giảm lãng phí thực phẩm và đảm bảo nguồn cung ổn định.
- Tiết kiệm chi phí: Không cần dùng hóa chất bảo quản, tăng lợi nhuận.
- An toàn vệ sinh thực phẩm: Tuân thủ tiêu chuẩn an toàn, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn.
- Đa dạng sản phẩm: Bảo quản nhiều loại thực phẩm khác nhau.
- Tiện lợi và nhanh chóng: Bảo quản lượng lớn thực phẩm trong thời gian ngắn.
Nhờ những ưu điểm này, phương pháp cấp đông công nghiệp trở thành lựa chọn hàng đầu trong việc bảo quản thực phẩm, đảm bảo chất lượng và đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao.
Nguyên lý hoạt động của máy cấp đông
Dưới đây là nguyên lý hoạt động cơ bản của máy cấp đông.
Làm lạnh nhanh
Máy cấp đông hoạt động dựa trên nguyên lý làm lạnh nhanh. Khi thực phẩm được đưa vào máy, hệ thống làm lạnh sẽ giảm nhiệt độ môi trường xung quanh xuống mức rất thấp. Quá trình này giúp nước trong thực phẩm chuyển từ trạng thái lỏng sang rắn (đóng băng) trong thời gian ngắn. Máy sử dụng khí lạnh, thường là amoniac hoặc freon, để làm mát nhanh chóng.
Tuần hoàn không khí lạnh
Một số loại máy cấp đông sử dụng hệ thống quạt gió để thổi không khí lạnh xung quanh thực phẩm. Không khí lạnh sẽ tuần hoàn liên tục trong máy, giúp làm lạnh đồng đều và nhanh chóng. Quá trình này giúp làm đông đều tất cả các phần của thực phẩm mà không gây ra sự tan chảy hoặc đóng băng không đồng đều.
Cảm biến nhiệt độ
Máy cấp đông thường được trang bị cảm biến nhiệt độ để theo dõi và điều chỉnh quá trình làm lạnh. Khi nhiệt độ trong máy đạt đến mức yêu cầu, cảm biến sẽ tự động điều chỉnh hệ thống làm lạnh để duy trì sự ổn định. Điều này giúp quá trình cấp đông diễn ra hiệu quả mà không làm thực phẩm bị hư hại.
Kiểm soát độ ẩm
Một số máy cấp đông còn có khả năng kiểm soát độ ẩm trong máy. Điều này giúp ngăn ngừa việc thực phẩm bị khô trong quá trình làm đông. Việc duy trì độ ẩm phù hợp giúp bảo vệ cấu trúc và chất lượng của thực phẩm sau khi cấp đông.
Ngừng cấp đông khi đạt nhiệt độ yêu cầu
Khi thực phẩm đạt đủ nhiệt độ yêu cầu (thường dưới -18°C hoặc thấp hơn), máy sẽ tự động ngừng cấp đông. Các sản phẩm sẽ được bảo quản trong máy lạnh cho đến khi được sử dụng. Quá trình cấp đông giúp giữ nguyên hương vị và giá trị dinh dưỡng của thực phẩm trong thời gian dài.
Máy cấp đông là một công cụ quan trọng trong ngành chế biến thực phẩm, giúp bảo quản và duy trì chất lượng sản phẩm, đặc biệt trong việc cung cấp thực phẩm cho thị trường.
Quy trình cấp đông thực phẩm đúng cách
Cấp đông là quá trình làm lạnh nhanh để bảo quản thực phẩm, giúp kéo dài thời gian sử dụng mà không làm mất đi chất lượng. Việc cấp đông đúng cách rất quan trọng để đảm bảo thực phẩm giữ được hương vị và dinh dưỡng. Dưới đây là quy trình cấp đông thực phẩm đúng cách:
Chuẩn bị thực phẩm
Trước khi bắt đầu cấp đông, bạn cần chuẩn bị thực phẩm kỹ lưỡng. Rửa sạch và cắt gọn thực phẩm nếu cần. Với các loại thịt, cá, hoặc rau củ, bạn nên làm sạch và loại bỏ các phần không cần thiết như da, xương hay lá già. Đối với các loại thực phẩm dễ hư hỏng, như hải sản, nên làm sạch và sơ chế trước khi cấp đông.
Đóng gói thực phẩm
Sau khi chuẩn bị, bạn cần đóng gói thực phẩm sao cho phù hợp. Sử dụng bao bì chuyên dụng để cấp đông như túi nilon hoặc hộp nhựa chịu lạnh. Nếu sử dụng túi nilon, bạn nên hút chân không để loại bỏ không khí trong túi, giúp thực phẩm giữ được độ tươi lâu hơn. Với các thực phẩm cắt nhỏ, bạn có thể chia thành từng phần nhỏ để dễ dàng sử dụng sau này.
Chọn nhiệt độ cấp đông phù hợp
Nhiệt độ đóng băng của tủ cấp đông nên được đặt dưới -18°C để đảm bảo thực phẩm được đông lạnh nhanh chóng. Nhiệt độ quá cao có thể khiến thực phẩm không đóng băng kịp thời, dẫn đến sự phát triển của vi khuẩn.
Sắp xếp thực phẩm trong tủ đông
Khi cấp đông là gì đã được hiểu rõ, bạn cần chú ý đến việc sắp xếp thực phẩm trong tủ đông. Đặt thực phẩm thành từng lớp mỏng và không chồng chất lên nhau để không khí lạnh có thể lưu thông xung quanh. Điều này giúp thực phẩm đông nhanh và đồng đều hơn.
Kiểm tra tình trạng thực phẩm sau khi cấp đông
Sau khi thực phẩm đã được cấp đông, bạn cần kiểm tra lại để đảm bảo không có tình trạng bị đông cứng hoặc hư hỏng. Nếu tủ đông có bất kỳ vấn đề gì về nhiệt độ hoặc hoạt động, bạn cần khắc phục ngay để tránh làm hỏng thực phẩm.
Lưu ý khi rã đông
Khi cần sử dụng, bạn nên rã đông thực phẩm từ từ trong tủ lạnh hoặc dưới vòi nước lạnh thay vì rã đông nhanh chóng ở nhiệt độ phòng. Việc rã đông đúng cách sẽ giúp thực phẩm giữ được chất lượng và an toàn khi sử dụng.
Việc tuân thủ đúng quy trình cấp đông thực phẩm giúp đảm bảo rằng thực phẩm không chỉ được bảo quản lâu dài mà còn giữ được chất lượng tốt nhất.
Những lưu ý khi cấp đông thực phẩm
Cấp đông là quá trình làm lạnh nhanh thực phẩm để bảo quản chúng lâu dài mà vẫn giữ được chất lượng. Tuy nhiên, để quá trình cấp đông đạt hiệu quả cao và an toàn, bạn cần lưu ý một số điểm quan trọng dưới đây.
Chuẩn bị thực phẩm sạch sẽ
Trước khi cấp đông, bạn cần làm sạch thực phẩm. Rửa sạch rau củ, gọt vỏ trái cây, và loại bỏ tạp chất trên thịt cá. Việc này giúp thực phẩm không bị nhiễm bẩn trong quá trình bảo quản.
Chia nhỏ thực phẩm
Khi cấp đông thực phẩm, nên chia chúng thành các phần nhỏ vừa đủ để sử dụng một lần. Việc này giúp rút ngắn thời gian cấp đông và dễ dàng lấy ra sử dụng mà không phải rã đông toàn bộ. Đối với các loại thực phẩm như thịt, cá, bạn có thể chia theo khẩu phần.
Đóng gói thực phẩm đúng cách
Đóng gói thực phẩm là bước quan trọng trong quá trình cấp đông. Bạn nên sử dụng túi hoặc hộp đựng chuyên dụng cho cấp đông để tránh thực phẩm bị dính nước hoặc hút ẩm từ môi trường. Lưu ý là cần hút hết không khí trong túi để tránh tình trạng thực phẩm bị oxi hóa và mất chất dinh dưỡng.
Đảm bảo nhiệt độ cấp đông thích hợp
Nhiệt độ cấp đông cần đạt ít nhất là -18°C hoặc thấp hơn. Nếu nhiệt độ không đủ lạnh, thực phẩm sẽ không được đóng băng nhanh, dễ gây mất chất lượng và bị hư hỏng. Đảm bảo tủ cấp đông của bạn có nhiệt độ ổn định và không mở cửa quá nhiều lần.
Không cấp đông thực phẩm đã rã đông
Một trong những lưu ý quan trọng khi cấp đông là không cấp đông lại thực phẩm đã được rã đông. Việc này sẽ làm giảm chất lượng và có thể gây hại cho sức khỏe. Do đó, chỉ nên cấp đông thực phẩm tươi sống hoặc đã chế biến mà chưa rã đông.
Lưu trữ đúng loại thực phẩm cùng nhau
Hãy lưu trữ các loại thực phẩm có thời gian bảo quản tương tự nhau vào cùng một khu vực. Điều này giúp bạn dễ dàng quản lý thời gian và tránh việc thực phẩm bị lưu trữ quá lâu, dẫn đến mất chất lượng.
Ghi rõ ngày cấp đông
Để không quên thời gian bảo quản, hãy ghi ngày tháng cấp đông lên bao bì thực phẩm. Điều này sẽ giúp bạn biết được thực phẩm đã được cấp đông bao lâu và tránh sử dụng thực phẩm quá hạn.
Cấp đông là gì và làm thế nào để thực hiện đúng cách, bạn có thể áp dụng các lưu ý trên để bảo quản thực phẩm tốt nhất, giúp duy trì chất lượng và tiết kiệm thời gian trong việc nấu nướng hàng ngày.
Kết luận
Hy vọng bài viết cấp đông là gì để giúp bạn hiểu hơn về các phương pháp cấp đông thực phẩm công nghiệp ngày nay. Nhìn chung đây là một phương pháp giúp bảo quản thực phẩm và giữ cho chúng tươi ngon trong thời gian dài. Việc này không chỉ giúp tránh lãng phí thực phẩm mà còn thuận tiện cho việc quản lý thực phẩm hàng ngày.
Đọc thêm:
